Wat heeft Rembrandt met Drusius te maken?

Rembrandt en zijn vrouw Saskia Uylenburgh, afgebeeld op het schilderij De verloren zoon in een herberg, ca. 1635

Het is Rembrandtjaar! Op 4 oktober 2019 is het 350 jaar geleden dat de Nachtwacht-schilder overleed. Door het tv-programma Six over Rembrandt werd ik erbij bepaald dat onze oudste wapenvoerder Johannes van den Driessche (Drusius) méér met Rembrandt te maken had dan je zou denken.

Franeker
Drusius was professor aan de Universiteit van Franeker. Die universiteit was er gekomen mede dankzij de inspanningen van Rombertus Uylenburgh, burgemeester van Leeuwarden, en de latere schoonvader van Rembrandt. De schilder trouwde in 1634 in Friesland met Rombertus’ dochter Saskia (1612-1642).

Aan de stok
Drusius overleed in 1616. Een jongere collega-professor, de Poolse theoloog Makowsky (Maccovius) sprak een lijkrede uit. Helaas is die tekst niet bewaard gebleven, omdat een ‘zeker iemand’ dit verhinderde. Deze ‘zeker iemand’ was Prof. Lubbertus die het regelmatig aan de stok had met Drusius en Maccovius. Tegen de achtergrond van de strijd tussen Arminianen en Gomaristen vond er een verhit debat plaats waarbij flink op de man werd gespeeld. Maccovius trouwde in 1626 met Antje Uylenburgh, een zus van Saskia en werd zo de zwager van Rembrandt.

Jan van den Driessche (Drusius) (1550-1616)

Jan Makowsky (Maccovius) (1588-1644)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Schoonvader en zwager
Vóór zijn Franeker periode was Drusius professor in Leiden, de geboortestad van Rembrandt, maar toen was Rembrandt nog niet geboren, en hij was nog geen 10 jaar oud toen Drusius overleed. We kunnen dus concluderen dat Drusius en Rembrandt elkaar weliswaar nooit hebben ontmoet, maar dat Drusius wél bekend was met de schoonvader en met de zwager van Rembrandt.

Universiteit van Franeker

Portretten
Van alle professoren van de Universiteit van Franeker zijn geschilderde portretten bewaard gebleven. Op het portret van Drusius prijkt rechtsboven zijn familiewapen: in zilver, zes zwarte ronde gespen. Een verwantschap tussen hem en de familie Van den Driest is (nog?) niet aangetoond.

Kijk de aflevering van Hier zijn de Van Rossems terug, waarbij de broers en zus een bezoek brengen aan Franeker. Maarten van Rossem staat voor de portrettengalerij in Museum Martena.

 

 

Bronnen:
P.J. Blok, P.C. Molhuysen, Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek, deel 1 (1911) 753-757.
Ben Broos, Saskia, de vrouw van Rembrandt (Zwolle 2012).

Portret van Drusius op tv!

Maarten van Rossem vlakbij het portret van Drusius (rechtsboven)

FRANEKER – Het portret van Drusius was donderdagavond te zien in tv-programma Hier zijn de Van Rossems. Maarten, Vincent en Sis van Rossem bezochten Franeker en brachten onder andere een bezoek aan Museum Martena. Daar hangt het geschilderd portret van Jan van den Driessche, alias Joannes Drusius (1550-1616), hoogleraar aan de universiteit van Franeker. De week ervóór waren de Van Rossems nog in Middelburg, de plaats waar hij in 1605 in het huwelijk trad met Susanna Goddaerts. Drusius is de oudst bekende voerder van ons familiewapen: in zilver, zes zwarte ronde gespen. Verwantschap tussen hem en onze familie is niet vastgesteld.

 

Kwaliteiten
Tijdens het bezoek van de Van Rossems aan het museum ging de aandacht vooral uit naar een andere professor, terwijl er toch heel wat te vertellen is over Drusius. Hij werd geboren in Oudenaarde, studeerde in Engeland en was hoogleraar Oosterse talen in Oxford. Daarna vertrok hij naar de nieuwe universiteit in Leiden. Zowel Marnix van Sint Aldegonde als Willem van Oranje waren met hem bekend en onder de indruk van zijn kwaliteiten als wetenschapper. De laatste probeerde Drusius’ vertrek naar Franeker tevergeefs te voorkomen.

Expertise
In de televisieserie Hier zijn de Van Rossems bezoeken de twee broers en zus wekelijks een stad of stadsdeel. Vanuit hun wetenschappelijke expertise voorzien ze het aanschouwde van commentaar, op hun eigen, wat knorrige wijze.

Bekijk de aflevering op uitzending gemist. Het gedeelte met Drusius begint op 18 minuten.

Professoren van de Academie in Franeker, met Jan van den Driessche, alias Drusius (1550-1616), onderste rij, tweede van rechts.

Detail van het portret van Drusius. Rechtsboven staan de familiewapens Van den Driessche en Goddaerts afgebeeld.